Otizm, Drama ve Yaratıcı Oyunlar

Yaratıcılık insana özgü bir yeti ve yetenektir. Yeter ki  insanlar bunun farkına varabilsin. Yaratıcı olmak için dahi olmak gerekli değildir. Yaratıcılık, insan yaşamının tüm yönlerinde yer alan temel bir yetenektir. Bazı araştırmalarda yapılan incelemeler sonucunda Yaratıcılığın, insanın içten gelen, kendiliğinden beliren orijinal tepkilerine çok bağlı olduğu ileri sürülmüştür. Buradan yola çıkarak yaratıcılığın aslında otizmdeki önemi çocuklarımızın iç dünyasını yansıtmasına fırsat tanıdığı gibi bizlerin çocuklarımızdan beklentilerindeki soyut düşünceden ( duygular, toplumsal normlar vb.) somut eyleme dönüştürülmesiyle başlar.

Çünkü sizi anlamak istemediğinden değil anlayamadığından tepkisiz olabilir, size nasıl yanıt vermesi gerektiğini bilmediği için tepkisizdir. Denemeye cesareti olmadığı için tepkisizdir. Belki denemişti ama siz anlayamamıştınız…

PEKİ NELER YAPABİLİRSİNİZ?

DRAMA VE OYUN
Drama;çocuğu geliştiren yetiştiren başlı başına bir eğitim alanıdır. Drama ile oyun iç içedir.
oyunun pek çok özelliğini barındırır. Oyun, çocuk için yemek, içmek kadar önemlidir. Oyun; çocuğun çevresiyle ilgi kurmasını, duygularını dışa vurmasını, deneyim kazanmasını, eğlenmesini, dinlenmesini, rahatlamasını ve problemlerini çözmesini sağlar.
Drama; bireyler arasında dolaysız bir iletişim ve etkileşim sağlar. Drama bir olayı, oyunu, yaşantıyı tiyatro tekniklerinden yararlanarak, geliştirerek canlandırmaktır.

Dramatik Oyun
Çocukların çevrelerinde keşfettikleri tüm karakterleri ve hareketleri taklit ettikleri özgür bir ortamda oynanan oyundur. Dramatik oyun içinde çocuk kendini ifade eder. Çocuğun ilgisine göre tekrar oynanabilir. Örneğin; evcilik, doktorculuk gibi oyunlar için dramatik sözcüğü eyleme dayalı olması, hareketli oyun ve canlandırmalara yer verilmesi açısından kullanılmaktadır. Dramatik oyun anlıktır, süresi belli değildir. Temel olarak öykünmeye dayanır.

Drama çalışmalarının aşamaları vardır ;

a.      Isınma 
b.      Kaynaştırma
c.      Uygulama 
d.      Tartışma ( Gözden Geçirme ve Değerlendirme ) 
e.      Rahatlama Alıştırmaları

Isınma çalışmaları

   
1.     Duyuşsal ve bedensel açıdan kendini tanıma , 
2.     İletişim kurma ve giderek daha çok kişili iletişim ve etkileşime geçme , 
3.     Grup dinamiğini oluşturmayı sağlar.

Yukarıda anlatılanlara örnek olabilecek bazı çalışmalar şunlardır:

1- Oyunun adı: Eğlence kutusu

Amaç: sıra bekleme, kişi zamirlerini anlama kullanma, taklit becerilerinin geliştirilmesi, verilen komutları anlama uygulama

En az 2 kişiyle oynanır. Anne- baba ve çocuğun akşamları eğlenceli vakit geçirmeleri amacı ile önerilir.

Uygulama: öncelikle sevimli bir kutu bulun, kutunun içine eğer çocuğunuz okuma- yazma bilmiyorsa eylem resimlerinin olduğu kartlardan koyun. Ve çocuğa doğru model olabilmek için oyunu siz başlatın. Kutunun içinden bir kartı çekin ve net, sade cümleler kullanarak eylemi tarif edin ve hep birlikte uygulayın. Örneğin; kollarımızı havaya kaldıralım, alkış yapalım, zıplayalım vb. sonra diğer diğer oyuncu kart çekip anlatsın ve üçüncü olarak çocuğa destek olarak cesaretlendirin anlatmasını sağlayın. Oyun bu şekilde sırayla oynanır. Çocuğunuz okuma yazma biliyorsa kutunun içine komut yazılı kartlar atınız. Resim yerine yazılı kartları kullanabilirsiniz.

2- Oyunun adı: Elma toplama 

Amaç:Psikomotor becerilerinin geliştirilmesi
Uygulama:Ayaklar omuz genişliğinde açılır, derin bir soluk alınır ve baş mümkün olduğu kadar geri konuma getirilir. Bu durumda ağız hafifçe açıktır. Yukarıdan belli bir nokta seçilir. Bütün bedenini gererek önce sağ elle sonra sol elle yukarıda hedeflenen noktaya parmak uçları ile dokunacakmış gibi uzanılır, elma toplarmış gibi yapılır.

3- Oyunun adı: Eşini bul oyunu

Amaç: dikkat becerilerinin geliştirilmesi

Uygulama:Gruptakiler ikili eşleşirler. Lider herhangi bir müzik aletiyle ya da elleriyle ritim verir. Gruptakiler eşlerini bırakarak karışık olarak yürür. Lider ‘eşini bul’ deyince herkes eşini bulup ellerinden tutarak çömelir. Geç oturan çift oyundan çıkar.

                                                           ( En az 4 kişiyle oynanır)                

 4- Oyunun adı: Tatile çıkalım

Amaç:hafızaçalışmaları, hayal gücünün geliştirilmesi

Uygulama:  grup liderliği yapan kişi herkese bir küçük çanta dağıtır ve yaz kıyafetlerinin olduğu bir sepeti ortaya koyar. Herkesin yan yana sıraya geçmesini ister. Sıranın başındaki kişi tatile gitse yanına ne almak isterdi seçer çantasının içine koyar. Sırayla herkesin devam ettirdiği oyunun sonunda herkes önce kendi çantasındaki eşyanın sonrada yanındaki kişinin eşyasının ne olduğunu söyler.

Çocuklarınızla oynadığınız her oyun eğlenerek öğrenmenin en etkili yoludur.

Not: Oyun yolu ile yaratıcılığın geliştirilmesine örnekler vermeye ilerleyen günlerde de devam edeceğiz.

SELDA GÜNGÖR (Çocuk Gelişimci)
Martı Danışmanlık ve Gelişim Merkezi