Önceki yıllarda normal okullar içinde özel sınıflar (zihin engelliler sınıfı, görme engelliler sınıfı gib.) açılmıştı. Benim çocukluk yıllarımda da bazı okullarda bu sınıflardan vardı. Ancak son yıllarda; özel gereksinimli öğrencilerin sıradan yaşıtlarından ayrılarak izole eğitim ortamlarına yerleştirilmeleri, özel gereksinimli öğrencilerin normal toplum yaşamına uyum sağlamalarını zorlaştırmakta olduğu, özel gereksinimli öğrencileri normal yaşıtlarından ayırmanın insan haklarına aykırı olduğu, genel eğitim ile özel eğitim arasında, sanıldığı kadar büyük bir fark olmaması, etkili öğretim yöntemlerinin büyük bir çoğunluğunun tüm öğrencilerde de işe yaradığı, bazı özel gereksinimli öğrencilerin eğitim gereksinimleri özel eğitim ortamlarına kıyasla normal eğitim ortamlarında daha iyi karşılanabildiği için sorgulanmaya başlandı.Başta Norveç gibi Kuzey Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere, pek çok ülkede, özel gereksinimli öğrencilerin normal eğitim ortamlarında eğitilmesi uygulaması yaygınlaşmaya başladı.Kaynaştırma
Kaynaştırma adı verilen bu uygulama ülkemizde engelli öğrencilerin normal sınıflara yerleştirilmesiyle başlayıp ve biten bir süreç olarak algılanmaktadır.
Halbuki kaynaştırma, engelli öğrencinin normal sınıfa yerleştirilmesinin yanı sıra çeşitli düzenlemeleri de gerektiren oldukça teknik bir uygulamadır.
Bu uygulama, her türde ve düzeyde engele sahip öğrenci için söz konusu olabilmektedir. Özel gereksinimli öğrencilerin, genel öğrenci nüfusu içindeki oranları dikkate alındığında, bir sınıfa birkaç özel gereksinimli öğrenciden fazlasının düşme olasılığı da azdır.
Dolayısıyla, kaynaştırma uygulamalarının yaygınlaşmasının önemli bir niceliksel sakıncası bulunmamaktadır. Ancak uygulamada pek çok eksiklik ve bilgi eksikliği bulunduğu için kağıt üstünde çok güzel görünen bu sistem ülkemizde pek de başarılı yürütülememektedir.
İdeal haliyle;
Bir özel gereksinimli öğrencinin, hem normal yaşıtlarıyla olabildiğince fazla birarada bulunmasını, hem de eğitim gereksinimlerinin en iyi şekilde karşılanmasını sağlayacak eğitim ortamına yerleştirilmesi gereklidir.
Tüm özel gereksinimli öğrencilerin özellikleri dikkate alındığında, çoğu özel gereksinimli öğrenci için en az kısıtlayıcı eğitim ortamı kaynaştırmadır. Ancak, eğitim gereksinimleri normal sınıfta karşılanamayan özel gereksinimli öğrencilerin, daha fazla kısıtlayıcı eğitim ortamlarından birine yerleştirilmeleri de kaçınılmaz olmaktadır.
Yapılan bilimsel araştırmaların çoğu, kaynaştırmanın, pek çok özel gereksinimli öğrencide, ayrı özel eğitim ortamlarında sağlanan eğitimden daha yararlı olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Kaynaştırmanın özel gereksinimli öğrencilere yararları:
- Kaynaştırma, özel gereksinimli öğrencilerin, içinde yaşadıkları toplumla bütünleşmelerini kolaylaştırır.
- Sıradan öğrencilerin davranışları, özel gereksinimli öğrencilere model olur.
Kaynaştırmanın sıradan öğrencilere yararları:
- Kaynaştırma sınıfındaki sıradan öğrenciler, bireyler arasında var olan farklılıklara karşı daha hoşgörülü olmayı öğrenirler.
- Sıradan öğrencilerin işbirliği ve yardımlaşma becerilerini arttırır.
Kaynaştırma uygulamalarının başarıya ulaşması için, eğitim ortamının bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir.
- Kaynaştırma sınıfı öğretmeni kaynaştırmanın, özel gereksinimli öğrencilerin hakkı olduğuna inanmalıdır ve gerekleri yerine getirildiğinde başarıya ulaşacağına güvenmelidir.
- Öğretmen, kaynaştırmada ortaya çıkabilecek sorunları gidermede gerekli çabayı göstermeye ve başkalarıyla işbirliği yapmaya hazır olmalıdır.
- Benzer şekilde, başta yöneticiler olmak üzere tüm okul personeli, özel gereksinimli öğrencilerin normal eğitim ortamlarında eğitilme haklarına saygı göstermeli ve kaynaştırmanın yararlarına inanmalıdır.
*Okul yönetimi, kaynaştırma öğrencisi için gerekli hizmetlerin ve araç-gereçlerin sağlanmasında sınıf öğretmenine destek olmalıdır. Ayrıca, okul personeli, kaynaştırma öğrencisinin tüm okul tarafından kabulünde de üzerini düşeni yapmalıdır.
Bir sonraki yazımda okullarda kaynaştırma yaklaşımının benimsenmesinde yaşanan güçlüklerden ve kaynaştırma uygulamalarının Türkiye’deki durumundan sözedeceğiz.
Add Comment