Özel gereksinimli çocukların dil gelişimi ile genelde, terapistler ve öğretmenler ilgilense de biz ailelerin de bu konuya zaman harcaması büyük gerekliliktir. Ülkemizde özel eğitim saatlerinin yetersizliği hepimizin malumu. Okulda, terapide öğretilenlerin, evde pekiştirilmesi, çocuklarımızın gelişimini hızlandırmak için gereklilikten çok, zorunluluktur.
Bununla birlikte, özel gereksinimli çocuğu olan ebeveyinler, çocuklarının eğitimini evde devam ettirirlerken, genellikle materyal sıkıntıları yaşarlar. Materyal derken kastedilen, sadece oyuncak veya kırtasiye malzemeleri değil elbette. Veliler ve eğitmenler için üretilen kitaplar, uygulama aparatları. CD ve benzerlerini de kastediyorum. Gerçi, şimdilerde tablet bilgisayarlarla çeşitli eğitim uygulamalarına ulaşılabilmekteyse de her aile bu imkanlara ulaşacak maddi olanaklara sahip değil malesef.
Yurt dışında anne babaların eğitimi için bir çok kurs ve kitap mevcut. Ülkemizde ise bu alandaki çalışmalar yeni yeni başladı . Bazı özel eğitim kurumları, ebeveyn eğitiminin önemini bildiklerinden, sık sık çeşitli kurs ve seminerlerle aileleri bilgilendirme çalışmaları yapmaktalar. Bu çabaları görmek,bir otizmli annesi olarak beni çok mutlu ediyor .
Otizmli çocuğumun eğitimi için yeterli kaynak bulamadığımdan, normal gelişen çocuk kitaplarından seçerdim vaktiyle. Normal gelişim gösteren çocuklar için hazırlanmış kitapları inceler ve içlerinden bizim için gerekenleri alırdım. Oğlum 6 yaşındayken, bize uygun olduğunu düşündüğüm kitap, 3 yaş için bile olsa alır, kullanırdım. Aynı şeyi oyun ve eğitim CD’ lerinde de yaptım.
Kitaplar, CD’ler alsak bile bazı şeyleri öğretmek için soyut kaynaklardan çok, somut, elle tutulur materyallere ihtiyaç duyuyoruz. Zaten, pek çok uzman da, bizim çocuklarımızın somut varlıklarla daha kolay öğrendiklerini söylemekte.
Çocuğunuza, büyük, küçük gibi kavramları öğretirken, farklı nesneleri veya canlı varlıkları da tanıtmak isteyebilirsiniz.
İşte o zaman, oyuncaklardır imdadımıza yetişen. Öyle pahalı ve caf-caflı şeyler olmaları da gerekmez.
Mesela büyük-küçük kavramını mı öğreteceksiniz? Bunun için iç içe geçebilen plastik bloklar veya halkalar yetecektir. Onu da mı bulamıyorsunuz ? Tencereler ya da plastik mutfak kaplarınız ne güne duruyor ? Yeterki düşürdüğünde, herhangi bir yerini yaralamasın, kullandığınız obje kırılıp el- ayak kesmesin.
Örneğin:
Küçük plastik bardağı gösterip;
“ küçük bardak”
Daha büyük olanı gösterip;
“ büyük bardak” diyebiliriz.
Bunları öğrendiğinden emin olmaya dikkat etmek önemli. Çünkü yeterince kavram ve sözcük öğrettikten sonra, daha uzun cümle kurma çalışmalarına başlayacaksınız.
Daha uzun cümle kurma dönemlerinizde ise şöyle bir çalışma yapmak mümkün:
Küçük bardağı elimize alıp büyük olanın içine koyarken, “küçük bardak büyük bardağın içine girdi.” diyebiliriz.
Aynı şeyi, renkleri öğretirken de yapabiliriz.
Dil gelişiminde ilerlemiş çocuklarda,
“daha büyük, daha küçük “ gibi kavramları da aynı oyuncaklarla verebiliriz.
Sırayla:
“yeşil bardak, küçük”
“ Mavi bardak, daha küçük”
“ mavi bardak yeşil bardaktan daha küçük”
” Bu mavi bardak, yeşil bardağın içine girer. ” gibi.
Çocuğunuzu oyun oynarken de izlemelisiniz. Şayet kendisi küçük olanı büyük bardağın içine koymuşsa ve biz bunu farketmişsek, hemen sözel olarak ödüllendiririz:
“ Aferin, küçük bardağı, büyük bardağın içine koydun ” diyerek hem onu motive edebilir hem de eğitimi, günün her anına yayabilir ve onu eğitimle sıkmayız.
Diyelim ki, hayvanları öğretmek istiyorsunuz:
Önceden bir oyuncak çiftlik hazırlarsınız. Bunun için pahalı tercihleri kullanmanız da gerekmez. Torba içinde çok ucuza hayvan setleri satın alabilirsiniz. Ağıl vb şeyleri, kendiniz farklı materyallerle de oluşturabilirsiniz. Bunları hazırladıktan sonra, ailece bir hayvanat bahçesine ya da bir çiftliğe seyehat düzenlemek yararlı olacaktır.. Oradaki hayvanları tek tek , neşeli ve eğlenceli hallerle çocuğunuza tanıtmak hem onu hem de sizi sıkmayacaktır.
Besleyebildiğiniz hayvanları birlikte besleyerek onun da olaya dahil olmasını sağlayabilirsiniz. Eve döndüğünüzde, önceden hazırlamış olduğunuz hayvan çiftliğinizi ortaya çıkarırsınız. Böylelikle, daha önce canlısı ile tanışan çocuk, bu hayvan oyuncaklara daha fazla ilgi gösterecektir.
Aynı tür hayvanların farklı renklerinden edinebiliyorsanız, renk veya büyüklük çalışması da yapabilirsiniz. Artık hayvanlarla istediğiniz gibi hem oynar hem de eğitim yaparsınız.
Bunların yanısıra, oyuncakları isterseniz evde hazırlayacağınız oyun hamurlarından da üretebilir , kurutur ve istediğiniz renklerde boyayabilirsiniz. Tabii yeteneğiniz varsa… Oyun hamurları ile ister hayvan yapın ,isterseniz bardak ya da tencere. Gerisi sizin hayal gücünüze kalmış.
Onunla oynamaya yeterince enerjiniz yoksa, yakınlarınızın çocuklarını da oyuna dahiil etmeye çalışın. Böylece, çocuğunuz ilgisiz gibi dursa bile emin olun dağarcığına çok şey kaydedecek ve zamanı geldiğinde bir gün kullanmaya başlayacaktır.
Gönül isterdi ki bu kadar çabalayıp yorulmayalım, çocuklarımızın öğretmenleri değil sadece anne babaları olup onları doyasıya sevebilelim.
Umarım özel eğitim saatleri ve kalitesi yakın zamanda artırılır da çocuklarımız da bizler de hakettiğimiz huzura kavuşabiliriz…..
Sevgi ve umutla…
Serpilgül Vural
Add Comment