Cinselllik ve Seksüel gelişim ile ilişkili sorunlar:
İster normal varsayılan çocuk olsun isterse otizmli çocuk insanın gelişme süreci bebeklikten yetişkinliğe tehlikelerle doludur.
Bu nedenle çocuklarımıza yaş normaline uygun olarak gereken cinsel eğitimi vermeliyiz.
Bu nedenle çocuklarımıza yaş normaline uygun olarak gereken cinsel eğitimi vermeliyiz.
İnsanoğunun gelişiminin başından itibaren cinsellik vardır ve var olacaktır.
İşte bu sebeple de cinselliği yasaklamak yerine bunun gizli yapılması, ortalıkta yapılmaması gereken bir şey olduğu çocuğa usulünce anlatılmalı, anlaması sağlanmalıdır.
İşte bu sebeple de cinselliği yasaklamak yerine bunun gizli yapılması, ortalıkta yapılmaması gereken bir şey olduğu çocuğa usulünce anlatılmalı, anlaması sağlanmalıdır.
Otizmli bireylerin cinsellikle ilgili olarak kendilerini ve başkalarını anlamakta sıkıntıları vardır. Bu sıkıntıların özünde de cinsel uyarılma durumunda ne yapılması gerektiğini bilememelerinden kaynaklanan öfke vb durumları yer alır.
Otizmli bireylerin ergenlik dönemi başlangıcı ve sürecinde yaşadığı bu sıkıntılara çözüm bulmak adına bazı önlemler almak gereklidir.
Aileler kendileri duruma uygun çeşitli yöntemler geliştirebildikleri gibi eğitimcilerinden çeşitli fikirler de alabilirler.
Otizmli bireylerin ergenlik dönemi başlangıcı ve sürecinde yaşadığı bu sıkıntılara çözüm bulmak adına bazı önlemler almak gereklidir.
Aileler kendileri duruma uygun çeşitli yöntemler geliştirebildikleri gibi eğitimcilerinden çeşitli fikirler de alabilirler.
Fakat biz ailelerin bu konudaki handikaplarından biri cinselliği ayıp olarak görmeleri ya da eğitimcilerinin bu konuda açık olamamalarıdır.
Diğer yandan bu çocukların ergenlik döneminde karşı cinse olan arzuları, kendini ve olayı ifade edememesinden kaynaklanan cinsel istismar önemli bir toplumsal sorundur.
Diğer yandan bu çocukların ergenlik döneminde karşı cinse olan arzuları, kendini ve olayı ifade edememesinden kaynaklanan cinsel istismar önemli bir toplumsal sorundur.
Otizmli çocuklarımızın son derece doğal halleri, utanma duygusunu bilememeleri ve cinsel rahatlıklarını düşünerek gözlemimiz altında olmalarına dikkat etmeliyiz.
Özellikle çocukların giyimlerine dikkat edilmeli, otizmli çocuklarımızın cinsel istismarına neden olabilecek cinsel içerikli figürler, oyun ve davranışlardan da kaçınmalıdır. Cinsel istismara maruz kalmaması için çocukların sosyal ortamları muhakkak kontrol altına alınmalıdır.
Özellikle çocukların giyimlerine dikkat edilmeli, otizmli çocuklarımızın cinsel istismarına neden olabilecek cinsel içerikli figürler, oyun ve davranışlardan da kaçınmalıdır. Cinsel istismara maruz kalmaması için çocukların sosyal ortamları muhakkak kontrol altına alınmalıdır.
Genellikle Otizmli bireylerin cinsel deneyimleri sınırlıdır. Bu deneyimler mastürbasyon, öpme, kucaklaşma v.b gibidir.
Bilimsel kaynaklara göre Otizmlilerin %20 si çevreyi rahatsız edici cinsel davranışlarda bulunabilirler. Bu sorunlu davranışlar yerinde eğitimlerle rahatlıkla düzenlenebilecektir.
Ailesi olarak otizmlilerde cinsel eğilim içeren davranışları düzenlemeye yönelik bir eğitim vermemiz vazgeçilmezdir.
Düzenleme yapmamız gereken konular; masturbasyon, cinsel organını gösterme, sarılma, öpme, koklama, okşama, soyunma,el tutma ve başkalarının cinsel organına dokunma gibi 3. şahısları rahatsız edici davranışlardır. Bu tür davranışların başlamadan engellenmesi ya da bazı kurallara bağlanması gereklidir.
Ailesi olarak otizmlilerde cinsel eğilim içeren davranışları düzenlemeye yönelik bir eğitim vermemiz vazgeçilmezdir.
Düzenleme yapmamız gereken konular; masturbasyon, cinsel organını gösterme, sarılma, öpme, koklama, okşama, soyunma,el tutma ve başkalarının cinsel organına dokunma gibi 3. şahısları rahatsız edici davranışlardır. Bu tür davranışların başlamadan engellenmesi ya da bazı kurallara bağlanması gereklidir.
Vücuda yasak koyamazsınız. Cinsellik yeme, içme gibi bir şeydir. Bu konuda kuralları baştan koymalı ve uygulamayı denetlemeliyiz. Eğer özdoyum (masturbasyon) yapamıyorsa ve gerekiyorsa bunu da çocuğa aile öğretmek durumundadır.
Otizmli bireylerin cinsel uyarılma durumunda bu uyarıcıya karşılık nasıl davranmasını bilememesinden kaynaklanan öfke, saldırganlık, sıkıntı ve depresif davranışlar sergilediği görülmektedir. Otizmli bireylerin fizyolojik ve psikolojik olarak uyarıldıkları anlarda normal bireyler gibi davranış sergileyememelerinden (rastgele ve içgüdüsel davranışlardan olan soyunma, sarılma, öpme veya masturbasyon yapmaları) kaynaklanan baskı ve cezalara maruz kalabilmektedirler.
Ön ergenlik döneminde cinsel davranışlara yönelik ana davranışlardan biri ereksiyon ve uyarılma halinin süreklilik arz etmesi ve bir boşalım sağlanamamasıdır. Böyle durumlarda; bireyin bireysel özellikleri dikkate alınarak, davranıştan aldığı haz engellenmeden davranışı yaptığı ortamın kontrol altına alınması gerekmektedir.
Mastürbasyon yani özdoyum bir ihtiyaçtır. Çocuk yapabilir de yapmayabilir de. Yapıyorsa, sağlıklı olanı aşırı yapılmamasıdır. Mastürbasyon yapıp yapmaması ruhsal bozukluğa yol açmaz. Mastürbasyon her ergenin gerçekleştireceği normal bir aktivitedir, bununla yüzleşmek zorundayız. Bir kez keşfedildiğinde durdurulması güç bir aktivitedir. Kendini uyaran eylemlerde bulunmaktan keyif alan bireyler için takıntı haline dönüşebilir. Bu noktada yapılacak en uygun şey ona bunun çok özel bir eylem olduğunu, bunu kendi odası gibi kendine ait özel bir yerde, yalnız olduğu bir zamanda yapması gerektiğini anlatmaktır.
Ayrıca bireyin algısını başka alanlara kanalize etmek gerekir. Yoğun masturbasyon davranışında bulunan çocuğu müzik,spor gibi aktivitelerle aşırı kendine yönelme davranışı kontrol altına alınabilir.
Otizmli çocuklarımızın bazılarının küçük yaşta mastürbasyona başlamalarının nedenleri; gevşeme, rahatlama, fark edilme, yumuşatılma isteklerindendir. Bazen de vücut kimyasallarındaki dengesizlikler nedeni ile oluşan hormonal dengesizlik neticesindedir.
Mastürbasyon yani özdoyum bir ihtiyaçtır. Çocuk yapabilir de yapmayabilir de. Yapıyorsa, sağlıklı olanı aşırı yapılmamasıdır. Mastürbasyon yapıp yapmaması ruhsal bozukluğa yol açmaz. Mastürbasyon her ergenin gerçekleştireceği normal bir aktivitedir, bununla yüzleşmek zorundayız. Bir kez keşfedildiğinde durdurulması güç bir aktivitedir. Kendini uyaran eylemlerde bulunmaktan keyif alan bireyler için takıntı haline dönüşebilir. Bu noktada yapılacak en uygun şey ona bunun çok özel bir eylem olduğunu, bunu kendi odası gibi kendine ait özel bir yerde, yalnız olduğu bir zamanda yapması gerektiğini anlatmaktır.
Ayrıca bireyin algısını başka alanlara kanalize etmek gerekir. Yoğun masturbasyon davranışında bulunan çocuğu müzik,spor gibi aktivitelerle aşırı kendine yönelme davranışı kontrol altına alınabilir.
Otizmli çocuklarımızın bazılarının küçük yaşta mastürbasyona başlamalarının nedenleri; gevşeme, rahatlama, fark edilme, yumuşatılma isteklerindendir. Bazen de vücut kimyasallarındaki dengesizlikler nedeni ile oluşan hormonal dengesizlik neticesindedir.
‘’ Çocuk eğer başka doyum yolları bulamıyorsa özdoyumla daha fazla uğraşır.
Van Baurgondien ve arkadaşları 89 otizmli birey üzerinde yaptıkları çalışmada sık görülen cinsel davranış sorununun masturbasyon olduğunu belirtmişlerdir.
Konuşma yetisi gelişmiş otistiklerde masturbasyondan zevk alma daha belirgindir.
Eğer çocuğa mastürbasyon eğitiminde zorluk yaşıyorsanız, bunu şöyle düşünerek çözüm getirmelisiniz:
Çocuk tuvalet eğitimi almışsa mastürbasyon eğitiminide alır. Nasıl tuvaleti gelip bu ihtiyacını tuvalette yapıyorsa; mastürbasyonu da orta yerde yapmamalı onunda eğitimi verilerek doğru yerde yapması sağlanmalıdır ki kişisel mahremiyeti öğrensin.
Çocuk tuvalet eğitimi almışsa mastürbasyon eğitiminide alır. Nasıl tuvaleti gelip bu ihtiyacını tuvalette yapıyorsa; mastürbasyonu da orta yerde yapmamalı onunda eğitimi verilerek doğru yerde yapması sağlanmalıdır ki kişisel mahremiyeti öğrensin.
Kişinin IQ seviyesine uygun eğitim yolları bulmak gereklidir.Burada da eğitimcisinin rehberliği önemlidir. IQ seviyesi 50 olan bireyle IQ’su 100 olan bireye farklı eğitim yöntemleri gerekir.Ayrıca neyi ne kadar öğreteceğiniz de çocuğun bu durumu ile ilgilidir.
Normal bir ortamda bağımsız olarak çalışması beklenen otizmli bir birey, bir grupla bir evde yaşayacak ya bir atölyede çalışacaksa cinsel eğitim için farklı ihtiyaçları olacaktır. Daha fazla bilgiye ve yeteneğe ihtiyaç duyacaktır.
Bazı otizmliler kendileri planlamadan homoseksüel veya heteroseksüel ilişkiler içine girebilirler. Bunun en basit nedeni onların seksüel olarak kullanılabileceklerini bilememeleri,neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt edemiyor olmalarıdır.
<!–[endif]–>
Cinsel eğitim programı dikkat süresi, iletişim düzeyi, sosyal becerileri, bilişsel yeteneği, kavrayışı ve bir kişinin işleyen diğer tüm yönleriyle ele alınmak zorundadır .
Tam olarak etkili olabilmesi için, bu özelliklerin her biri bir cinsel eğitim programının planlanmasında dikkate alınmalıdır.
Örneğin, aynı IQ ve dil yeteneğinde olan iki otizmli gencin, çok farklı kişilerarası deneyimleri olabilir.
Daha ayrıntılı tam bir cinsel eğitim için şu dört konuyu uzmanlar yardımı ile çocuğun seviyesi ve birikimleri doğrultusunda planlamak gereklidir.
* Neyi nerede yapabileceğinin ayrımını yapabilme eğitimi,
* Kişisel hijyen ,
* Vücut parçaları ve işlevleri,
* Kapsamlı bir heteroseksüel cinsel eğitim programı.
Yurt dışında bu konuda Lieberman ve Malone tarafından geliştirilen (1979) program ve Otizmli bireylerin davranış zorluklar üzerine bir egzersiz programının olumlu etkisini gösteren son literatür (Watters & Watters, 1980) lerden yararlanarak cinsel davranışlar için genelleme ve kullanılabilecek bazı mükemmel örneklere ulaşılabilir.
Ayrıca çoğu cinsel eğitim kitapları da otizmli bireyler için adapte edilebilir. Kitaplardan yararlanmanın en önemli sebebi kelime ve kavramların ne anlama geldiğini tam olarak öğrenebilmelerinden emin olmak içindir.
Ayrıca çoğu cinsel eğitim kitapları da otizmli bireyler için adapte edilebilir. Kitaplardan yararlanmanın en önemli sebebi kelime ve kavramların ne anlama geldiğini tam olarak öğrenebilmelerinden emin olmak içindir.
Aynı şekilde basit resmli kitaplarla veya görsel farklı materyallerle kişisel hijyen konusu da işlenebilir.Otizmli kızların mensturasyon dönemindeki kişisel hijyeni öğrenmesi de bu yolla sağlanabilir.
Ne yazık ki ülkemizdeki cinsel taassup ailelerin çok yalnız kalmalarına neden olmaktadır. Bazen de ailenin haberi dahi olmadan okulda özel eğitimcileri tarafından cinsel eğitim verilmektedir. Bu da çok farklı noktalara gidebilecek, hoş olmayan sonuçlar doğurabilme ihtimali taşıyabilen bir uygulamadır.
Aile muhakkak işin içinde olmalıdır.Ama yalnız da bırakılmamalıdır. Uzman desteği şarttır. Ancak pratikte bu böyle işlememektedir. Aileler çok yalnız bırakılmakta , adeta cinsel eğitim gözardı edilmektedir.
Bu yalnızlıktan muzdarip, çocuğunun öğrenmesi gerekenleri seviyesine uygun olarak resimli kitaplarla anlatan ve çocuğuna sunan çok özel anneler tanıdım.
Biz otizmli aileleri özeliz,özverili ve çalışkanız. Ama bu kadar da yalnız bırakılmamalıyız.
Aile muhakkak işin içinde olmalıdır.Ama yalnız da bırakılmamalıdır. Uzman desteği şarttır. Ancak pratikte bu böyle işlememektedir. Aileler çok yalnız bırakılmakta , adeta cinsel eğitim gözardı edilmektedir.
Bu yalnızlıktan muzdarip, çocuğunun öğrenmesi gerekenleri seviyesine uygun olarak resimli kitaplarla anlatan ve çocuğuna sunan çok özel anneler tanıdım.
Biz otizmli aileleri özeliz,özverili ve çalışkanız. Ama bu kadar da yalnız bırakılmamalıyız.
Serpilgül Vural
Teşekkür ederiz ağzınıza yüreğinize sağlık