Eğitim Otizm Özel Eğitim Sağlık

OTİZMDE ERGENLİK (4) Cinselllik Seksüel gelişme

OTİZMDE ERGENLİK (4)

Sitem yenilenirken kırık linkler oluştu. Bu nedenle bazen eski yazılarımı tekrar giriyorum. Takipçilerimden özür dilerim.

Cinselllik Seksüel gelişme ile ilişkili sorunlar:

İster normal varsayılan çocukta isterse otizmli çocukta cinsel eğitimin gerekliliği kaçınılmazdır. Ancak insanın gelişme süreci bebeklikten yetişkinliğe tehlikelerle doludur.Bu sebeple yaş normaline uygun olarak çocuklarımıza gereken cinsel eğitimi vermeliyiz.

İnsanoğunun gelişiminin başından itibaren cinsellik vardır ve var olacaktır.Bu sebeple

Cinselliği yasaklamak yerine bunun gizli yapılması gereken, ortalıkta yapılmaması gereken  bir şey olduğu çocuğa usulünce  anlatılmalı,anlaması sağlanmalıdır.

Otizmli bireylerin cinsellikle ilgili olarak kendilerini ve başkalarını anlamakta sıkıntıları vardır. Bu sıkıntıların özünde de cinsel uyarılma durumunda ne yapılması gerektiğini bilememelerinden kaynaklanan öfke durumları vardır. Otizmli bireylerin ergenlik dönemi başlangıcı ve anında yaşadığı bu sıkıntılara yönelik olarak; aileler tarafından duruma uygun çeşitli yöntemler geliştirebilirler ya da eğitimcilerinden fikir alabilirler.

Fakat biz ailelerin bu konudaki handikaplarından biri cinselliği ayıp olarak görmeleri ya da eğitimcilerinin bu konuda açık olamamalarıdır.

Diğer yandan bu çocukların ergenlik döneminde karşı cinse olan arzuları, kendini ve olayı ifade edememesinden kaynaklanan cinsel istismar önemli bir toplumsal sorundur. Bu çocukların özellikleri ve cinsel rahatlıkları göz önüne alınarak gözlemimiz altında olmalıdırlar. Özellikle çocukların giyimlerine dikkat edilmeli, otizmli çocuklarımızın cinsel istismarına neden olabilecek cinsel içerikli figürler, oyun ve davranışlardan da kaçınmalıyız. Cinsel istismara maruz kalmaması için çocukların sosyal ortamları kontrol altına alınmalıdır.

Genellikle Otizmli bireylerin cinsel deneyimleri sınırlıdır. Bu deneyimler mastürbasyon, öpme, kucaklaşma v.b gibidir.

Ailesi olarak otizmlilerde cinsel eğilim içeren davranışları düzenlemeye yönelik bir eğitim vermemiz elzemdir. Düzenleme yapmamız gereken konular; masturbasyon, cinsel organını gösterme, sarılma, öpme, koklama, okşama, soyunma,el tutma ve başkalarının cinsel organına dokunma gibi 3. şahısları rahatsız edici davranışlardır. Bu tür davranışların başlamadan engellenmesi ya da bazı kurallara bağlanması gereklidir.

Bilimsel kaynaklara göre Otizmlilerin %20 si çevreyi rahatsız edici cinsel davranışlarda bulunabilirler. Bu sorunlu davranışlar yerinde eğitimlerle rahatlıkla düzenlenebilecektir.

Vücuda yasak koyamazsınız. Cinsellik yeme, içme gibi bir şeydir. Bunun konuda kuralları baştan koymalı ve uygulamayı denetlemeliyiz. Eğer özdoyum yapamıyorsa ve gerekiyorsa bunu da çocuğa aile öğretmek durumundadır.

Otistik bireylerin cinsel uyarılma durumunda, bireyin bu uyarıcıya karşılık nasıl davranmasını bilememesinden kaynaklanan öfke, saldırganlık, sıkıntı ve depresif davranışlar sergilediği görülmektedir. Otistik bireyler fizyolojik ve psikolojik olarak uyarıldıkları anlarda normal bireyler gibi davranış sergileyememelerinden (rastgele ve içgüdüsel davranışlardan olan soyunma, sarılma, öpme veya masturbasyon yapmaları) kaynaklanan baskı ve cezalara maruz kalabilmektedirler.

Ön ergenlik döneminde cinsel davranışlara yönelik ana davranışlardan biri ereksiyon ve uyarılma halinin süreklilik arz etmesi ve bir boşalım sağlanamamasıdır. Böyle durumlarda; bireyin bireysel özellikleri dikkate alınarak, davranıştan aldığı haz engellenmeden davranışı yaptığı ortamın kontrol altına alınması gerekmektedir. Ayrıca bireyin algısını başka alanlara kanalize etmek gerekir. Yoğun masturbasyon davranışında bulunan çocuğa müzik,spor gibi aktivitelerde bulundurmak oladukça yararlı olmaktadır.

Van Baurgondien ve arkadaşları 89 otistik birey üzerinde yaptıkları çalışmada sık görülen cinsel davranış sorununun masturbasyon olduğunu belirtmişlerdir.

Konuşma yetisi gelişmiş otistiklerde masturbasyondan zevk alma daha belirgindir.

Eğer çocuğa mastürbasyon eğitiminde zorluk yaşıyorsanız, bunu şöyle düşünerek çözüm getirmelisiniz. Çocuk tuvalet eğitimi almışsa mastürbasyon eğitiminide alır. Nasıl tuvaleti gelip bu ihtiyacını tuvalette yapıyorsa; mastürbasyonuda orta yerde yapmamalı onunda eğitimi verilerek doğru yerde yapması sağlanmalıdır.Özellikle çocuğun kendine ait bir odada yapması öğretilmelidir ki kişisel mahremiyeti öğrensin.

Kişinin IQ seviyesine uygun eğitim yolları bulmak gereklidir.Burada da eğitimcisinin rehberliği önemlidir. IQ seviyesi 50 olan birayle 100 olan bireye farklı eğitim yöntemleri gerekir.Ayrıca neyi ne kadar öğreteceğiniz de çocuğun bu durumu etkilidir. Normal bir ortamda bağımsız olarak çalışması beklenen otizmli bir birey, bir grupla bir evde yaşayacak ya bir atölyede çalışacaksa  cinsel eğitim için farklı ihtiyaçları olacaktır. Daha fazla bilgiye ve yeteneğe ihtiyaç olacaktır.

Mastürbasyon yani özdoyum bir ihtiyaçtır. Çocuk yapabilirde yapmayabilirde. Yapıyorsa, sağlıklı olanı aşırı yapılmamasıdır. Mastürbasyon yapıp yapmaması ruhsal bozukluğa yol açmaz. Mastürbasyon her ergenin gerçekleştireceği normal bir aktivitedir, bununla yüzleşmek zorundayız. Bir kez keşfedildiğinde durdurulması güç bir aktivitedir. kendini uyaran eylemlerde bulunmaktan keyif alan bireyler için takıntı haline dönüşebilir. Bu noktada yapılacak en uygun şey ona bunun çok özel bir eylem olduğunu, bunu kendi odası gibi kendine ait özel bir yerde, yalnız olduğu bir zamanda yapması gerektiğini anlatmaktır.

‘’    Çocuk eğer başka doyum yolları bulamıyorsa özdoyumla daha fazla uğraşır.

 

Bazı otistik hastalar kendileri planlamadan homoseksüel veya heteroseksüel ilişkiler içine girebilirler. Bunun en basit nedeni onların seksüel olarak kullanılabileceklerini bilememeleri,neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt edemiyor olmalarıdır.

Otizmli çocuklarımızın bazılarının küçük yaşta mastürbasyona başlamalarının nedenleri; gevşeme, rahatlama, fark edilme, yumuşatılma isteklerindendir. Bazen de vücut kimyasallarındaki dengesizlik nedeni ile oluşan hormonal dengesizlikler neticesindedir.

Cinsel eğitim programı dikkat süresi, iletişim düzeyi, sosyal becerileri, bilişsel yeteneği, kavrayışı ve bir kişinin işleyen diğer tüm yönleriyle ele alınmak zorundadır .

Tam olarak etkili olabilmesi için, bu özelliklerin her biri bir cinsel eğitim programının planlanmasında dikkate alınmalıdır.

Örneğin, aynı  IQ ve dil yeteneğinde olan iki otizmli gencin, çok farklı kişilerarası deneyimleri olabilir.

Daha ayrıntılı tam bir cinsel eğitim için şu dört konuyu uzmanlar yardımı ile çocuğun seviyesi ve birikimleri doğrultusunda planlamak gereklidir.

 

*ayrımcı öğrenme yani neyi nerede yapabileceğinin ayrımını yapabilme eğitimi,

*kişisel hijyen ,

*vücut parçaları ve işlevleri,

*ve kapsamlı bir heteroseksüel cinsel eğitim programı.

 

Yurt dışında bu konuda Lieberman ve Malone tarafından geliştirilen (1979) geliştirilen program ve Otizmli bireylerin davranış zorluklar üzerine bir egzersiz programının olumlu etkisini gösteren son literatür (Watters & Watters, 1980) lerden yararlanarak cinsel davranışlar için genelleme ve  kullanılabilecek bazı mükemmel örneklere ulaşılabilir. Ayrıca çoğu cinsel eğitim kitapları da  otizmli bireyler için adapte edilebilir. Kitaplardan yararlanmanın en önemli kısmı kelime ve kavramların ne anlama geldiğini tam olarak öğrenebilmelerinden emin olmak  içindir.

Aynı şekilde basit resmli kitaplarla veya görsel farklı materyallerle  kişisel hijyen konusu da işlenebilir.Otizmli kızların mensturasyon dönemdeki kişisel hijyeni öğrenmesi de bu yolla öğretilebilir.

 

Ne yazıkki ülkemizdeki cinsel taassup ailelerin çok yalnız kalmalarına neden olmaktadır. Bazen de ailenin haberi dahi olmadan okulda özel eğitimcileri tarafından cinsel eğitim verilmektedir. Bu da çok farklı noktalara gidebilecek, hoş olmayan sonuçlar doğurabilme ihtimali taşımaktadır.

 

Çocuğunun öğrenmesi gerekenleri seviyesine uygun anlatan resimli kitaplar hazırlayıp ,basan öyle özel anneler tanıdım. Aileler bu kadar yalnız bırakılmamalı ve bu konuya gereken önem verilmelidir.

 

Serpilgül Vural

 

 

About the author

admin

Add Comment

Click here to post a comment

Kategoriler

Ekemiş Posta Kutunuzda

Arşivimiz

error: Content is protected !!